MERKÜR

Merkür, Güneş Sistemi'nde en küçük ve Güneş'e en yakın gezegendir.

Merkür, çıplak gözle gözlenebilen 5 gezegenden birisidir. Eski çağlardan beri insan oğlunun dikkatini çekmiştir. Merkür, Güneş'e o derece yakındır ki gözlemlemek neredeyse imkansızdır. Sadece Güneş doğarken ve batarken 5-10 dakikalığına gözlemlemek mümkündür. Bu yönüyle eski çağlardaki insanlar Güneş'e yakın başka bir yıldız daha olduğu yönünde fikirleri ortaya atmışlardır.

Merkür 4879 km'lik çapıyla Güneş Sistemi'nin en küçük gezegenidir. Jüpiter'in uydusu Ganymede ve Satürn'ün uydusu Titan'dan bile küçüktür. Ancak uydulardan bile küçük olan bu gezegenin yoğunluğu bir hayli yüksektir. Merkür'ün yoğunluğu 5.427g/cm3'tür. Bu oran ile Güneş Sistemi'ndeki en yoğun ikinci gezegendir (birinci Dünya).

Merkür gökyüzünde bir çok cisimden, Venüs'ten bile daha parlaktır. Bu kadar parlak olmasına rağmen Güneş'e yakınlığı yüzünden gözlemlemek ise pek mümkün değildir.

Merkür, Güneş'ten sadece 57.909.176 km uzaklıkta elipsel bir yörüngede döner. Güneş'e bu kadar yakın olması, gündüz hava sıcaklığının 480°C sıcaklığa çıkmasına sebep olur. Gece tarafında ise sıcaklık -183°C'ye kadar düşer. Gece tarafındaki sıcaklık Güneş'e bu kadar yakın olmasına rağmen bizi şaşırtıyor.

Merkür'ü, Dünya'dan teleskopla incelemek zor olduğu için yakın tarihe kadar Merkür hakkında bildiklerimiz çok sınırlıydı. Teknolojinin ilerlemesiyle gönderilen uzay araçları sayesinde Merkür hakkında çok detaylı bilgilere ulaşabildik.

Merkür'ün bir yılı sadece 88 gündür. Bu süre ile Güneş Sistemi'nde bir yılı en çabuk geçen gezegendir. Ancak bir günü ise; 1965 yılına kadar Merkür'ün bir tarafında hiç gece olmadığına, diğer tarafında ise hiç gündüz olmadığı düşünülürdü. 1965'te Arecibo Radyo Teleskobu'nun yapılmasıyla Merkür'ün bir gününün 58 güne eşit olduğu anlaşıldı. Dünya'da 24 saat bir güne eşitken Merkür'de 58 gün bir güne eşit oluyordu. İşte bu durumda neden gece hava sıcaklığının bu kadar düştüğünü anlayabildik.

Merkür'ün eksen eğikliği 11°'dir. Dünya'nınki ise 23 derecedir.Merkür karasal yapılı 4 gezegenden birisidir. Uydusu yoktur. Yerçekimi azdır, Dünya'da 100 kg Merkür'de 38 kg'a eşittir. Yaklaşık olarak %70 metalik ve %30 silikat maddelerinden oluşur.

Merkür'ün demirden bir çekirdeği bulunmaktadır. Bu çekirdek Merkür'ün %60'ını oluşturmaktadır. Bu oran ile çekirdeği, Dünya'nın çekirdeğinden 2 kat daha büyüktür. Bu kadar küçük bir gezegende neden bu kadar büyük bir çekirdek olur? Bu sorunun kesin bir cevabı yok ancak bir kaç tane teori bulunmaktadır. En gerçekçi ve kabul edilen teori; Eskiden Merkür çok büyük bir gezegendi. Sonrasında çok büyük bir meteor Merkür'e çarptı ve büyük bir kısmını yok etti. Geriye ise şimdiki görünen kısmı kaldı.

Bu teoriyi destekleyen yüzeyinde bir iz bulunmaktadır. Caloris krateri. Bu alan tam 1550 km çapındadır. Bir zamanlar tam bu bölgeye çok büyük bir meteor çarpmış ve Caloris bölgesini oluşturmuş, gezegenin büyük bir kısmını yok etmiş ve geriye bu demirden gezegen kalmış olabilir.

Merkür'ün yüzeyine baktığınızda aklınıza ilk olarak Ay gelebilir. Haklısınız, dış görünüş olarak Ay'a çok benzer. Yüzeyinde çok fazla krater bulunmaktadır. O kadar fazladır ki krater üstünde krater, o kraterinde üstünde başka krater vardır.

Merkür çoğunlukla orta ağırlıktaki elementler içeren (oksijen, sodyum, potasyum) son derece seyrek bir atmosferi bulunmaktadır. Bu atmosfer Merkür'ün konumunda, etkisi güçlü olan güneş rüzgarı ve yüksek yüzey ısıları nedeniyle gezegen yüzeyinden koparılan ve kısa sürede uzay boşluğunda kaybedilen atomlardan oluşmuş, sürekli yenilenen bir yapıdadır. Bu şekliyle, Merkür atmosferini Dünya'nın egzosferi ile karşılaştırmak doğru olur.

Merkür'e gönderilen uzay araçları: -Mariner 10 - 1974 -Messenger - 2008 -BepiColombo - 2025

Okuduğunuz için teşekkürler.

TUBM 2018