PİONEER 10

Asteroid Kuşağı'nın dışına yolculuk yapan ilk uzay sondası.

1960'da NASA JPL'den (Jet Propulsion Laboratuvarı) Amerikan havacılık mühendisi Gary Flandro, Güneş Sistemi'nin dış gezegenlerini inceleyecek bir misyon oluşturdu. James A. Van Allen'ın başkanlığındaki grup dış gezegenlerde yaşam olabilir mantığıyla büyük bir sunum hazırladı. NASA 1964 yılında Asteroid Kuşağı'nın dışına gidecek 2 uzay sondası fırlatma kararı aldı.

Şubat 1969'da NASA tarafından onaylanan iki uzay aracına Pioneer 10 ve Pioneer 11 (Öncü 10 - Öncü 11) adı verildi. Bu proje 1958 - 1978 arası başlatılan ABD insansız uzay misyonlarından biriydi.

2 uzay sondasının görevi; Mars yörüngesinden geçerek gezegenler arası ortamı araştırmak, Asteroid Kuşağı hakkında bilgi vermek ve Asteroid Kuşağı'ndan geçen bir uzay aracı için oluşabilen tehlikeyi araştırmak. Jüpiter hakkında bilgi vermek, Jüpiter'in yaydığı radyasyonu, bu radyasyonun uzay araçlarına ve uydulara karşı verdiği zararı araştırmak, uyduları hakkında bilgi sahibi olmaktı.

NASA Ames Research Center

Projeyi yönetmek için NASA Goddard yerine NASA Ames Research Center (Ames Araştırma Merkezi) seçildi. Charles F. Hall yönetiminde olan Araştırma Merkezi daha deneyimli olduğu için seçilmişti.

Şubat 1970'de Ames, bu iki sondanın inşası için 380 milyon dolarlık sözleşme imzaladı. Uzay aracını BJ O'Brien ve Herb Lassen'ın ekibi oluşturmaya başladı.

Uzay sondaları, 36 cm derinliğinde ve altıgen yapıyı oluşturan 76 cm uzun panellerden oluşuyordu. Göktaşlarından korunması için bir alüminyum petek yapısında bulunuyordu. Alüminize edilmiş mylar ve kapton'dan oluşan bir yalıtım tabakası, pasif termal kontrolü sağladı. Gezegenler arası manyetik alanı incelemesi için Helyum Vektör Manyometre (HVM) uzay aracının içine 6.6 m'lik bir bom üzerine monte edilmişti. Güneş'ten gelen rüzgar partiküllerini tespit etmesi için Quadrispherical Plazma Analizörü çanak anteninin içine, uzayda algılayacağı kozmik ışınlar içinde Yüklü Parçacık Enstrümanı (CPI) yerleştirildi.

Kozmik ışın parçacıklarının bileşimi ve bunların enerji aralıkları hakkında bilgi toplamak için Kozmik Ray Teleskobu (CRT) kullanıldı. Jüpiter'in çevresinde elektron ve proton yoğunluklarını, enerji spektrumlarını ve açılarını araştırması için Geiger Tüp Teleskobu (GTT) kullanıldı. Elektronların yaydığı ışığı algılaması içinde Kapana Radyasyon Dedektörü (TRD) kullanıldı. Yakında olamayan asteroidleri izlemek için dört görüntüleme teleskobu olan Meteroid Dedektörü (AMD)'de uzay aracına yerleştirildi. Ultraviyole ışıklar için Ultraviyole Fotometre, normal fotoğraf çekmek içinde Görüntüleme Fotopolarimetre (IPP) kullanıldı. Sıcaklık hakkında bilgi içinde Kızılötesi Radyometre kullanıldı. Elektriği 70 - 120 watt arası üretebilecek şekilde ayarlandı. İçinde bulunan bilgisayarlar, kameralar ve yakıt ile uzay aracının ağırlığı 260 kilogramı buldu.

2 yıl süren inşa sonrasında Pioneer 10, 3 Mart 1972'de Florida Uzay Atlama Kompleksi'nden Atlas-Centaur roketiyle fırlatıldı. Yörüngeden 51.682 km hızla ayrıldı ve Ay'a 11 saatte vardı. Fırlatılışından iki gün sonra kozmik ışınlı teleskop açılarak araştırmalar başlamış oldu. 

Pioneer 10 Asteroid Kuşağı'na giren ilk uzay aracı oldu. Asteroid Kuşağı'nda en yakın yaklaşım 2 Aralık 1972'de 305 Nike adındaki asteroid oldu. 15 Şubat 1973'de Kuşağın içinden güvenle geçmiş ve Asteroid Kuşağı hakkında çok önemli bilgileri bize sunmuştu. 6 Kasım 1973'te uzay aracı Jüpiter'den 25 milyon km uzaktaydı. Görüntüleme işlemi başlamıştı. Çok sayıda Jüpiter fotoğrafını dünyaya yollamıştı. Sırasıyla Callisto, Ganymade, Europa ve Io uydularının yakınından geçerek bilgi gönderdi. 1 Ocak 1974 tarihine kadar Jüpiter hakkında çok detaylı bilgiler sundu. 

1 Ocak 1974'de Jüpiter'in yörüngesinden çıkarak derin uzaya doğru saatte 130.000 km hızda yolculuk başlattı. 1976'da Satürn'ün yörüngesinden geçerek bilgi verdi, 1979 yılında Uranüs'ün yörüngesinden geçti. 13 Haziran 1983'te artık en dış da ki gezegenin kapısını çaldı, Neptün'e ulaşmıştı. Çok detaylı bilgiler sunmuştu. Her gezegenin yakınından geçtiğinde hızı 2 misli artmaya devam ediyordu. Dünya'dan artık 10 milyar km uzaklıkta bulunan aracın sinyalleri halen güçlü gelirken verilen karar ile görevi resmi olarak sona erdi.

1998 yılında Dünyadan 10 milyar km uzaklıkta. Voyager 1 uzay aracı Pioneer 10'dan sonra fırlatılmış olsa da daha hızlı ilerlemiş ve tam 1998 yılında ikisi de dünyadan aynı uzaklıkta bulunmuştu. (Voyager 1 şu anda 21 milyar km uzaklıkta bulunmaktadır)

2003 yılında Dünyadan 12 milyar km uzaklıkta bulunan uzay aracından çok zayıf sinyaller alındı. 2004 yılında tekrar iletişime geçmek istenildi ancak uzay aracı ile artık sinyal kopmuştu.

2005 yılında Dünyadan 13.5 milyar km uzaklıkta olduğu ve hızının 0,000041 ışık hızı olduğu tahmin edildi.

2009 yılında Dünyadan 15 milyar km uzaklıkta olduğu tahmin edildi.

2016 yılında Dünyadan 17 milyar km uzaklıkta olduğu tahmin edildi.

2019 yılında Voyager 2 uzay aracının da Pioneer 10'ü geçmesi bekleniyor.

Okuduğunun için Teşekkürler.

TUBM 2018