CERES

CERES
Ceres, Güneş Sistemi'nde en büyük cüce gezegendir. Ana asteroit kuşağında yer alır, Mars ile Jüpiter arasındaki en büyük cisimdir.

1 Ocak 1801 tarihinde İtalyan astronom Giuseppe Piazzi tarafından keşfedilmiştir. Piazzi, gördüğü cismin önce bulutsuluk içermeyen, yıldıza benzeyen bir kuyruklu yıldız olduğunu düşünmüş, ancak kısa sürede yaklaşık dört yıllık bir peryodu olduğunu anlayıp 8. gezegen olarak sınıflandırılmıştı. Asteroitler arasında ilk keşfedilen olduğu için 1 numara ile adlandırılmıştır.

950 km çapında olan Ceres, Asteroit Kuşağı'nın açık ara en büyük cismidir. Dünya, Ceres'ten 13 kat daha büyüktür. Asteroid Kuşağın'ın toplam kütlesinin %32'sine sahiptir.

Ceres'in Güneş'ten uzaklığı 413 milyon kilometredir. Bu mesafede Güneş ışınlarının Ceres'e gitmesi 22 dakika sürer.

Ceres'in Güneş etrafındaki bir turu 4 yıl 6 ay sürer. Ceres'in bir günü ise 9 saattir. Ceres'in yörünge ekseni 4 derecedir. Dünya'nınki ise 23 derecedir. Yani Ceres bu oranla neredeyse hiç eğilmiyor.

Ceres'i bilim adamları ''embriyonik bir gezegen'' olarak isimlendiriyor. Bunun sebebi, Ceres 4.5 milyar yıl önce gaz ve toz arasında oluşmaya başladı. Düzgün bir küre şeklinde gezegen olabilecekken Jüpiter'in çekim gücü ile tam bir küre olamadı ve 4 milyar yıl önce bugünkü konumunu ve şeklini aldı.

Ceres karasal bir gezegendir. Ancak yoğunluğu oldukça düşüktür. Ceres'in muhteşem bir çekirdeği ve hemen üstünde su buzundan bir manto katmanı vardır. Bu oranla Dünya'da bulunan sudan daha fazla su bulunmaktadır. Ceres'in yüzeyi ise kayalıktır. Yüzeyinde çok fazla sayıda tuz yatakları vardır. Bu tuz sofra tuzu değil magnezyum sülfat karışımı minarellerden oluşmaktadır.

Ceres konumu bakımından da çok fazla meteor çarpmıştır. Ancak çok büyük çarpmalar dışındaki ufak tefek çarpmalar yok olmuştur. Bununla birlikte pürüzsüz bir görünüme sahiptir. Bunun sebebi yüzeyin hemen altında tuz olmasıdır. Tuzlar zamanla yüzeyi düzgünleştirir. Ortalama yüzey sıcaklığı -38°C civarıdır.

Ceres'in çok ince bir atmosferi vardır. Bu atmosfer su buharı ile oluşmaktadır.

Ceres'de yaşam var mı? Ceres'de yaşam arayışı en son bakacağımız yerlerden biridir. Ancak içinde bulunan büyük su kütlesi bize bu soru için ihtimal veriyor.

Ceres keşfedildiğinden beri asteroid mi gezegen mi diye tartışıldı ve 2006 yılında Cüce Gezegen sınıfına dahil edildi. 2007 yılında ise Ceres'in kimliğini çıkartmak için Nasa, Dawn (Şafak) uzay aracını fırlattı. 2015 yılından Ceres'in yörüngesine girdi ve bize bugüne kadar bilgi ve fotoğraf yolladı.

İşte yukarıda yazan bilgilerin kesin kanıtını Şafak uzay aracına borçluyuz. Ceres hakkındaki en son bilgileri bize o verdi.

Okuduğunuz için teşekkürler.

Ceres'in Dawn Uzay Aracı tarafından çekilmiş fotoğrafları:

Kaynak: NASA / JPL-Caltech / UCLA / MPS / DLR / IDA

Resim Telif: Nasa

TUBM 2018